Powstańcy Wielkopolscy

Projekt współpracy - Szlak frontu południowo – zachodniego Powstania Wielkopolskiego

Zadania współpracy z LGD Region Kozła i Stowarzyszeniem Ziemi Grodziskiej

1 – stworzenie bazy danych dotyczących miejsc związanych z Powstaniem Wielkopolskim

2 – opracowanie szlaku frontu południowo – zachodniego Powstania Wielkopolskiego

3 – organizacja imprez tematycznych

4 – oznakowanie mogił powstańczych

                                         Harmonogram realizacji projektu

1 – zgromadzenie danych do bazy i szlaku – 2009 r – Duszniki

2 – stworzenie bazy 2009-10 – Zbąszyń

3 – wyznaczenie szlaku i oznakowanie z folderem – 2010 – Grodzisk

4 – oznakowanie mogił powstańców 2010 r – wszystkie cmentarze

5 – imprezy tematyczne ( jedna w roku) 2009-12r w tym:
                                          2009 – Opalenica
                                          2010 – Zbąszyń
                                          2011 – Grodzisk
                                          2012 - Kopanica

POWSTAŃCY WIELKOPOLSCY W KOLD

Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie 1918/1919 odegrało ważną rolę w procesie polskiego wybijania się na niepodległość, przez co stanowi jedną z najchlubniejszych kart naszych ojczystych dziejów. Mimo upływu lat świadectwem tamtych wydarzeń pozostają pomniki i inne obiekty poświęcone pamięci powstania wielkopolskiego. Podkreślić należy, że wśród patronów szkół, nazw ulic, placów i osiedli upamiętniających sławne postacie i wydarzenia, tańcy wielkopolscy zajmują znaczące miejsce. Dzieje powstańczego zrywu Wielkopolan dokumentują i ocalają od zapomnienia także - a może przede wszystkim - pomniki, mogiły powstańcze, tablice pamiątkowe.

Miejsca pamięci Powstania Wielkopolskiego znaleźć można także w wielu miejscach naszego regionu, co jest swoistym odzwierciedleniem jego spontanicznego i powszechnego charakteru. Należy mieć nadzieję, że publikacja nie tylko przypomni o znaczeniu zwycięskiego czynu Wielkopolan, ale i przyczyni się do powstania miejsc nowych oraz do pozyskania kolejnych opiekunów już istniejących "strażnic pamięci". Dzięki takim działaniom miejsca pamięci powstania wielkopolskiego także dla przyszłych pokoleń będą najważniejszym w regionie elementem patriotycznej tradycji. Temu celowi służyć ma recenzowana publikacja.

Pamięć o Powstaniu, jak o rzadko którym wydarzeniu z naszej historii, spaja w sobie, w sposób znakomity, trzy ważne elementy tradycji. Pierwszym elementem jest tradycja rodzinna - duma z tego, że nasi przodkowie byli powstańcami, że walczyli o niepodległość. Elementem drugim jest tradycja lokalna i regionalna, przywołująca ważne wydarzenia z najbliższego otoczenia, a trzecim - tradycja ogólnonarodowej walki o Polskę, o odzyskanie niepodległości po latach zaborów.

Bogumił Wojcieszak

Każda mała ojczyzna ma swoich bohaterów. Rzecz w tym, żeby o nich pamiętać, przypominać o ich istnieniu kolejnym pokoleniom. Żyją oni w pamięci ludzi, żyją jeszcze ich rodziny, ale czas płynie nieubłaganie. Rosną młode pokolenia, a świat wyciąga po nie ręce. Jeżeli odejdą ze swych stron bez zaszczepionej w pamięci troski o historię małej ojczyzny, to wkrótce o swych bohaterach zapomną.
Nasz region jest bogaty w wydarzenia historyczne, rzecz tylko w tym, aby chcieć tę historię poznawać.

KUŚLIN

Miejsca związane z Powstaniem Wielkopolskim w Gminie Kuślin

Kuślin - ul. Powstańców Wlkp - droga wjazdowa z kierunku wsi Głuponie

$\"\"$ $\"\"$ $\"\"$

Kuślin - Pomnik przy Urzędzie Gminy poświęcony pamięci osób walczących za wolność i niepodległość Polski

$\"\"$

Wąsowo : obelisk - tablica pamiątkowa przy Kościele Parafialnym poświęcona pamięci mieszkańców walczących w Powstaniu Wielkopolskim

$\"\"$

Wąsowo - Szkoła Podstawowa im Generała Stanisława Taczaka

$\"\"$

Nadanie imienia generała Stanisława Taczaka Szkole Podstawowej w Wąsowie odbyło się 10 grudnia 1988 roku, wtedy też nastąpiło otwarcie izby pamięci poświęconej patronowi. Sztandar szkoła otrzymała w maju roku 2003. Coroczne imprezy poświecone pamięci patrona to: biegi niepodległości (około 11 listopada) Dzień Patrona -apele, konkursy (maj).

$\"\"$ $\"\"$

OPALENICA

Miejsca związane z Powstaniem Wielkopolskim w Gminie Opalenica

Pomnik nagrobny Powstańców Wielkopolskich

$\"\"$

W zachodniej części cmentarza, na prawo od głównej alejki, spoczywa w zbiorowym grobie sześciu powstańców wielkopolskich poległych w latach 1918-19 oraz sześciu uczestników powstania zamordowanych lub zamęczonych w hitlerowskich obozach koncentracyjnych. Mogiła kryta jest płytami ze sztucznego kamienia, w grudniu 1968 r. wzniesiono na niej betonowy pomnik ozdobiony u góry wizerunkiem orła ( proj. Kazimierz Bogdański)

$\"\"$

Symboliczny kamień.

Przy wejściu na cmentarz parafialny od strony ul. Farnej postawiono 27 grudnia 1988r. wysmukły element lastrykowy ufundowany w 70 rocznicę powstania przez miejscowych rzemieślników. Upamiętnia on miejsce, gdzie w latach 1924-1939 stał zniszczony przez hitlerowców pomnik powstańców wielkopolskich. Obok umieszczono na betonowej podstawie symboliczny kamień.

$\"\"$

Obelisk przy ratuszu w Opalenicy

Przy ratuszu, na placu od strony ul. Mickiewicza, odsłonięto 27 XII 1977r. (czyli w 58 rocznicę) wysmukły pomnik, zbudowany z kostek piaskowych ustawionych pionowo na kamiennym cokole, który zaprojektował Kazimierz Bogdański. Na jednym z boków umieszczono płaskorzeźbę orła. U góry cokołu wykuty jest napis: „ Powstańcom Wielkopolskim 1918-1919"

$\"\"$

Pomnik Powstańców Wielkopolskich w Opalenicy

Dnia 05. I. 2004r. odsłonięto w ramach obchodów 85 rocznicy Powstania Wielkopolskiego, obeliska przy ul. Farnej na froncie budynku szkoły, obok tablic pamiątkowych. Projekt pomnika wykonali Artur Kaczmarek oraz Ryszard Napierała. Ostatecznie zdecydowano się na odejście od przedwojennego kształtu pomnika na rzecz budowy trzech obelisków symbolizujących odrodzenie się ojczyzny z trzech zaborów, trzech powstań wielkopolskich i trzech pokoleń Polaków żyjących w niewoli. Napis na środkowym obelisku: „ Ojczyzna z ich woli i krwi" ma upamiętnić wszystkich, którzy nie szczędzili życia, ale także swą pracą i działalnością dawali wyraz przywiązania do idei niepodległości. Elementem nawiązującym do przedwojennego pomnika z roku 1923 jest orzeł z brązu wykonany w pracowni Roberta Sobocińskiego.

$\"\"$

Pomnik Plac Piłsudskiego - Opalenica

$\"\"$

Pośrodku placu Piłsudskiego odsłonięto 21 stycznia 1966 roku okazały pomnik. Na niskim cokole z płyt lastrykowych znajduje się zwężająca ku górze kompozycja z bloków kamiennych. Z przodu na wystających jej fragmentach umieszczono płaskorzeźbę orła oraz napis: walczyli, cierpieli, ginęli za ojczyznę, wolność i lud, a z boków daty: 1918, 1939, 1945.

$\"\"$

Tablica pamiątkowa - ul. Powstańca Kozaka - Opalenica

$\"\"$ $\"\"$ $\"\"$

Sztandar z okresu Powstania( w zbiorach Gimnazjum w Opalenicy )

URBANOWO- tablice pamiątkowe na froncie budynku szkoły

Szkoła Podstawowa w Urbanowie

$\"\"$

Szkoła Podstawowa w Urbanowie imienia Powstańców Ziemi Opalenickiej wznowiła swoją działalność wiosną 1945 roku. Nauka początkowo obejmowała 4 klasy, aż z biegiem czasu utworzono 7 klas. Szkoła służyła swoimi pomieszczeniami dla organizowanych we wsi zabaw. Dopiero w roku 1994 dzięki staraniom ówczesnej radnej, dyrektorki szkoły pani Lidii Szwechłowicz przeprowadzony został generalny remont szkoły. Tradycją pozostało, iż kierujący szkołą nauczyciele byli bardzo zaangażowani w życie miejscowej społeczności. Dnia 14 VI 1997r odsłonięto tablice pamiątkowe na froncie budynku zzkoły. Jedna z tych tablic, przekazana przez Zygmunta Dudę, pochodzi ze zniszczonego przez Niemców nagrobka powstańczego na cmentarzu w Opalenicy. Na tablicy są umieszczone nazwiska poległych powstańców pochowanych na miejskim cmentarzu. Natomiast druga tablica poświęcona jest pamięci ofiar powstań narodowych i stalinizmu. Tablice umieszczono na ścianie z kamieni polnych. Autorem projektu był Ryszard Napierała, a wykonawcą Stanisław Kaczmarek.

Pomnik- Terespotockie

$\"\"$ $\"\"$

Pomnik stoi na miejscu poprzedniego, zniszczonego przez hitlerowców. Na jego przedniej ścianie widnieje tablica ku czci mieszkańców wsi poległych w walce o niepodległą Polskę. Pomnik odsłonięto 12 VI 1999r w ramach obchodów 80 rocznicy Powstania Wielkopolskiego.

LWÓWEK

Miejsca związane z Powstaniem Wielkopolskim w Gminie Lwówek

Brody

$\"\"$

W środku wsi wznosi się, pochodzący z siedemnastego wieku, kościół parafialny św. Andrzeja.

$\"\"$

Po południowej stronie kościoła w Brodach w latach 1935-1936 wybudowany został okazały pomnik upamiętniający poległych w I wojnie światowej , później uzupełniony o tablicę z nazwiskami ofiar II wojny światowej. Wzniesiony został z inicjatywy księdza Karwatki. Pomnik przedstawia ukrzyżowanego Chrystusa, św. Józefa i Maryję. Figury zostały wykonane w 1931r. Są to stalowe odlewy pokryte krzemem. Na płytach wykonanych z szarego granitu widnieją nazwiska poległych. Pomnik odrestaurowano w 2005r.

Posadowo

$\"\"$ $\"\"$

W Posadowie, przy drodze wjazdowej z Lwówka, znajduje się Szkoła Podstawowa im. Powstańców Wielkopolskich. W szkole mieści się Izba Pamięci, w której zgromadzone są mapy, szkice i zdjęcia związane z Powstaniem Wielkopolskim 1918-1919.

$\"\"$

Wielką atrakcją Posadowa jest zespół pałacowo- parkowy, którego historia sięga XVIII w. Pałac w przeszłości należał do hrabiego Stanisława Łąckiego, inicjatora działań powstańczych na ziemi lwóweckiej. W okresie Powstania Wielkopolskiego w pałacu posadowskim mieściła się siedziba dowództwa frontu zachodniego powstania.

Grób Powstańców Wielkopolskich na Cmentarzu Parafialnym

$\"\"$ $\"\"$

Przy szosie wylotowej z Lwówka do Pniew na terenie cmentarza parafialnego znajduje się Kościół barokowy Świętego Krzyża.Przy jednej z głównych alei cmentarza jest wspólny grób 5 powstańców.

Pochowani w nim są w nim:

- Franciszek Michalski

- Jan Spychała

- Michał Brauer

- Władysław Gularek

- Andrzej Lorenz

Okazały nagrobek wzniesiony został w 1923r. Wykonany jest z nieszlifowanego lastryko, a zwieńczony granitowym krzyżem. Zaliczany jest do jednych z najstarszych nagrobków powstańczych w Wielkopolsce.

Krzyż Powstańców Wielkopolskich

$\"\"$

Na rozwidleniu ulic Pniewskiej i Opalenickiej w Lwówku znajduje się dom budowniczego miejskiego Augusta Brauera, zbudowany w II połowie XIX w. Przed nim stoi drewniany Krzyż Powstańców Wielkopolskich. Wzniesiony został w 1934r., zniszczony przez hitlerowców w 1940r. i odbudowany w 1946r. Ostatnia renowacja tego obiektu przeprowadzona została w 2002r.

$\"\"$

Kościół Parafialny w Lwówku

$\"\"$

Na północny wschód od Rynku przy ulicy Pniewskiej znajduje się, zbudowany w drugiej połowie XV w., kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP oraz św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty.

$\"\"$

Przy wejściu do kościoła od strony ulicy Pniewskiej wmurowana jest tablica poświęcona 16 Pułkowi Ułanów Wielkopolskich. Zaczątkiem pułku był konny patrol posadowski utworzony z inicjatywy Stanisława Łąckiego w czasie trwania Powstania Wielkopolskiego 1918-1919.

Ulica Powstańców Wielkopolskich

$\"\"$ $\"\"$ $\"\"$

Na budynku Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska wmurowana została tablica upamiętniająca wymarsz powstańców lwóweckich na front zachodni Powstania Wielkopolskiego.

Ulica 3 Stycznia

Nazwa ulicy upamiętnia wymarsz ochotników lwóweckich na front zachodni Powstania Wielkopolskiego 1918-1919.

$\"\"$ $\"\"$

Pomnik Walk Narodowowyzwoleńczych

Przy ul. 3 Stycznia, w pobliżu pałacu (aktualnie znajduje się w nim Ośrodek Zdrowia), wzniesiony został w 1973r., według projektu Andrzeja Pukackiego, pomnik ku czci uczestników walk narodowowyzwoleńczych.

$\"\"$ $\"\"$

Ulica Stefana Wittmanna

$\"\"$

Na tej ulicy mieści się dom, w którym urodził się i mieszkał Stefan Wittmann poległy w walkach na froncie zachodnim Powstania Wielkopolskiego 1918-1919.

Gimnazjum im. Powstańców Wielkopolskich w Lwówku

$\"\"$

Gminne Gimnazjum w Lwówku rozpoczęło swoją działalność 01.09.1999 r. W 2003 r. Gimnazjum przeniesione zostało do nowego budynku, który mieści się przy ulicy Gimnazjalnej 1.

$\"\"$

5 czerwca 2004 r. odbyła się uroczystość nadania Gimnazjum w Lwówku imienia Powstańców Wielkopolskich i wręczenia sztandaru.

$\"\"$ $\"\"$ $\"\"$

Tego dnia dokonano również otwarcia Izby Pamięci, która gromadzi pamiątki z przeszłości ziemi lwóweckiej.

Duszniki

Miejsca związane z Powstaniem Wielkopolskim w Gminie Duszniki

$\"\"$ $\"\"$

Pomnik poświęcony Bohaterom I i II wojny światowej oraz uczestnikom Powstania Wielkopolskiego w parku dusznickim, obok budynku Gminnego Centrum Kultury został odsłonięty w 1974 roku

Gimnazjum im. Powstańców Wielkopolskich w Dusznikach

$\"\"$

10 listopada 2001 - Uroczystość nadania szkole imienia Powstańców Wielkopolskich, w czasie której następuje akt nadania imienia oraz poświęcenie tablicy pamiątkowej.

$\"\"$

Gośćmi honorowymi są dzieci i wnuki Powstańców Wielkopolskich, Poczty Sztandarowe: kombatantów, strażackie, chóru, innych szkół imienia Powstańców Wielkopolskich. Tego dnia zostaje odśpiewany po raz pierwszy hymn szkoły, którego słowa napisał Romuald Sobkowiak, muzykę napisała Jadwiga Markiewicz, a opracowanie muzyczne należy do Pawła Szulca.

$\"\"$

17 listopada 2003 - Uroczystość otwarcia nowego budynku szkoły oraz wręczenie sztandaru.

$\"\"$

Rada Rodziców wręcza społeczności Szkolnej Gimnazjum im Powstańców Wielkopolskich w Dusznikach sztandar, który został ufundowany ze składek rodzin powstańców, rodziców, uczniów, nauczycieli oraz ofiarodawców. Sztandar wyhaftowała Grażyna Olejnik z Lubosza wg projektu plastyka Jolanty Milke.

$\"\"$

Mogiła kapitana Czesława Huberta na dusznickim cmentarzu - uczestnika powstania, wójta komisarycznego Gminy Duszniki - odnowiona staraniem Towarzystwa Miłośników Ziemi Dusznickiej w 86 rocznicę wybuchu powstania

Zbiorowa mogiła Powstańców na cmentarzu

w Wilczynie

$\"\"$

Nowy Tomyśl - tablica pamiątkowa przy ulicy 3 stycznia

$\"\"$

Tablica umieszczona na budynku przy ulicy 3 stycznia poświęcona pamięci wyzwolenia Nowego Tomyśla przez oddziały Powstańców Wlkp w dniu 3 stycznia 1919 roku

$\"\"$

Tablica pamiątkowa we wsi Wytomyśl

Na cmentarzu w Wytomyślu grób - tablica poświęcona poległemu Powstańcowi Wielkopolskiemu z terenu gminy Nowy Tomyśl

w walkach pod Lewicami w dniu 8 lutego 1919 roku.

Ulica Powstańców Wielkopolskich w Nowym Tomyślu

$\"\"$

Ku czci Powstania Wielkopolskiego jedną z ulic nazwano Powstańców Wielkopolskich

Grób Powstańca Feliksa Pięty w Bukowcu

$\"\"$

Okazały grób Powstańca Wielkopolskiego jest symbolem czci jaką oddawali i dalej oddają mieszkańcy terenów wyzwolonych

Pomnik Powstańców Wielkopolskich w Nowym Tomyślu

$\"\"$

Miejsce w którym odbywają się uroczystości lokalne związane ze świętami narodowymi i rocznicami patriotycznymi - Pomnik Powstańców Wielkopolskich na Placu Niepodległości w Nowym Tomyślu

$\"\"$